«ωφελείν, μη βλάπτειν»
Από την εποχή του Ιπποκράτη είχαν επισημανθεί οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η αλόγιστη ιατρική πρακτική.
Το Ρωμαϊκό Δίκαιο, μάλιστα, προέβλεπε σειρά ποινών για τους υπεύθυνους (Damnum injuria datum per medicum).
Γνωρίζουμε πως καμία θεραπευτική παρέμβαση, χειρουργική ή φαρμακευτική, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των διαγνωστικών / εργαστηριακών εξετάσεων, δεν είναι άμοιρη κινδύνων.
Η ιατρογενής νοσηρότητα μπορεί να οφείλεται άλλοτε σε ιατρική αμέλεια ή ανικανότητα, και άλλοτε σε γνωστές ή άγνωστες παρενέργειες.
Γνωρίζατε πως σύμφωνα με μελέτη που έγινε στη Βρετανία το 1992, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι μόνο το 15% των ιατρικών αποφάσεων στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους;
Σύμφωνα με τον Ιβάν Ίλιτς, η ιατρογένεση της αρρώστιας οφείλεται στην υπερβιομηχάνιση και αποτελεί, μετά την κακή διατροφή, τον κύριο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.
Ταξινομεί την ιατρογένεση σε τρεις κατηγορίες: Στην κλινική ιατρογένεση, η οποία αφορά τις αρνητικές παρενέργειες των ιατρικών πράξεων (λάθη, τοξικότητα φαρμάκων κ.ά.), στην κοινωνική ιατρογένεση, η οποία οφείλεται στη συμβολή της ιατρικής στη διαιώνιση της βιομηχανικής κοινωνίας, που είναι η κύρια υπεύθυνη για τη γέννηση της αρρώστιας, και στην πολιτισμική ιατρογένεση, η οποία αλλοτριώνει το άτομο, καθιστώντας το παθητικό αποδέκτη ιατρικών θεσφάτων.
Οι ιατρογενείς κίνδυνοι μπορεί να αφορούν τους αρρώστους, τους γιατρούς και τους άλλους επαγγελματίες υγείας, καθώς και τον γενικό πληθυσμό. Οι κίνδυνοι για τους αρρώστους περιλαμβάνουν τις χειρουργικές επιπλοκές, τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, τα λάθη και τις παρενέργειες των διαγνωστικών εξετάσεων, τη φαρμακευτική τοξικότητα.
Στις ΗΠΑ το 1974 έγιναν 2.400.000 άσκοπες εγχειρήσεις που προκάλεσαν τον θάνατο 4.900 ατόμων, ενώ το 1985 στη Βρετανία διαπιστώθηκε κίνδυνος θανάτου κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων ήταν περίπου 1,6%.
Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι συνθήκες νοσοκομειακής υγιεινής είναι πιο υποβαθμισμένες.
Στη δεκαετία του 1990 είχε εκτιμηθεί ότι το 1/5 των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο των ΗΠΑ υπέστη ιατρογενή βλάβη. Τα μισά επεισόδια αφορούσαν φαρμακευτικές παρενέργειες, ενώ το 10% επιπλοκές διαγνωστικών εξετάσεων.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις, εκτός από κινδύνους, παρουσιάζουν συχνά και διαγνωστικά λάθη, που μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.
ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΑ «ΛΑΘΗ»
Σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Αγγλίας μεταθανάτιες βιοψίες σε περιπτώσεις όπου είχε διαγνωστεί ως αιτία θανάτου η καρδιακή ανεπάρκεια διαπίστωσαν ότι η διάγνωση ήταν λάθος σε πάνω από το 50% των περιπτώσεων.
• Ιατροδικαστικά λάθη και επιπόλαιες νεκροψίες στη Γερμανία.
• Στη Ελλάδα υπάρχουν μόλις 200 καταρτισμένοι ιατροδικαστές και γιατροί
• Από 10.000 πιστοποιητικά θανάτου, μόνο τα 223 δεν περιείχαν λάθη
• Κάθε χρόνο πάνω από 10.000 θάνατοι που δεν οφείλονται σε φυσικά αίτια καταγράφονται ως τέτοιοι.
• Μεταξύ αυτών και τουλάχιστον 1.200 θανατηφόρα εγκλήματα.
Εφόσον κινούμαστε στα πλαίσια των Δυτικών προτύπων, θα πρέπει να γνωρίζουμε και να το συνειδητοποιήσουμε πλέον, πως τα ιατρικά λάθη, η αμέλεια κτλ θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με μηνύσεις και αγωγές.
Είναι χρέος όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε κάθε περίπτωση να ακολουθούν μια εκλογικευμένη διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας, έτσι ώστε ο θύτης να χρεώνεται τη συγκεκριμένη πράξη και το θύμα να αποζημιώνεται την πραγματική του ζημία.