Η τεχνολογία γίνεται ολοένα και περισσότερο ένα εργαλείο για την καταπολέμηση των ασθενειών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ωστόσο, όπως είδαμε και σε προηγούμενο άρθρο, όλες αυτές οι ανακαλύψεις δεν θα έχουν καμία σημασία αν δεν λειτουργήσουν με τρόπο τέτοιο, που να μπορούν να προσεγγίσουν όλους τους ανθρώπους. Ο προσεκτικός σχεδιασμός, η εφαρμογή και η δέσμευση είναι ορισμένα αναγκαία συστατικά για να λειτουργεί σωστά ένα σύστημα υγείας, αντιμετωπίζοντας παράλληλα μια ακόμη πρόκληση στην παγκόσμια υγεία: τη διαφθορά.
Τι εννοούμε με τον όρο διαφθορά;
Παρόλο που δεν υπάρχει ένας ολοκληρωμένος, καθολικά συμφωνημένος ορισμός της διαφθοράς, η διαφθορά μπορεί να ειδωθεί ως «η κατάχρηση εξουσίας που έχει σκοπό το ιδιωτικό κέρδος» (1). Ο τομέας της υγείας είναι ένας ελκυστικός τομέας για διαφθορά και σχετίζεται με την κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται (2). Οι Savedoff & Hussmann έχουν υποστηρίξει ότι οι κοινωνίες με λιγότερη προσήλωση στο κράτος δικαίου, λιγότερη διαφάνεια και λιγότερους μηχανισμούς λογοδοσίας, διαθέτουν περισσότερο διεφθαρμένα συστήματα υγείας (3).
Η διαφθορά στην υγεία όχι μόνο απειλεί οποιεσδήποτε προσπάθειες για μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και επίτευξη καθολικής κάλυψης για την υγεία, αλλά και περιορίζει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, εξασθενώντας όλες τις διαστάσεις που καθορίζουν την καλή απόδοση των συστημάτων υγείας: ισότητα, ποιότητα, ανταπόκριση, αποτελεσματικότητα και ανθεκτικότητα και επηρεάζει επίσης τα αποτελέσματα και τις ζωές (4).
Ποιο είναι το μέλλον της διαφθοράς στην υγεία;
Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι οι πολίτες ξοδεύουν περισσότερα από 7 τρισεκατομμύρια δολάρια σε υπηρεσίες υγείας. Από αυτό το ποσό υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 10-25% των παγκόσμιων δαπανών χάνεται άμεσα μέσω της διαφθοράς, κάτι το οποίο σημαίνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που χάνεται κάθε χρόνο. Το εντυπωσιακό στοιχείο, είναι το γεγονός ότι αυτό το ποσό, ξεπερνά ακόμη και τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το ποσό που απαιτείται ετησίως ώστε να καλυφθεί το κενό στη διασφάλιση της παγκόσμιας κάλυψης υγείας έως το 2030 (5).
Πώς συνδέεται η ιατρική διαφθορά με τα ιατρικά λάθη;
Σύμφωνα με τον Παπαδόπουλο Ι. (2010), η διαφθορά στην υγεία μπορεί να εντοπιστεί με τους ακόλουθους τρόπους στην υγεία:
- Χρηματισμός από φαρμακευτικές εταιρείες
- Ποσοστά από διαγνωστικά κέντρα
- Ποσοστά μεταξύ των γιατρών
- Ποσοστά από ιδιωτικές κλινικές προς τους γιατρούς
Μία από τις συνέπειες των παραπάνω ειδών ιατρικής διαφθοράς είναι η πραγματοποίηση πληθώρας μη αναγκαίων εξετάσεων για τον ασθενή. Κάτι τέτοιο σημαίνει για τον ασθενή απώλεια χρόνου, λήψη περιττής ακτινοβολίας, αλλά και την παρουσίαση πιθανών επιπλοκών από τις εξετάσεις στις οποίες υποβληθεί. Από την άλλη πλευρά, ο γιατρός ενδέχεται να αγνοήσει τη λήψη ιστορικού και κλινικής εξέτασης, βασιζόμενος αποκλειστικά στα αποτελέσματα των διενεργούμενων εξετάσεων. Ως αποτέλεσμα, η λανθασμένη διάγνωση για την πάθηση του ασθενή και ακολούθως, η εσφαλμένη θεραπευτική οδός, είναι αναμενόμενες.
Επιπλέον, οι παράτυπες αμοιβές του γιατρού, γνωστές ως «φακελάκια» αποτελούν έναν «σχεδόν εγκατεστημένο ‘θεσμό’». Οι συνέπειες αυτής της πρακτικής μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστέρηση της εισαγωγής στο νοσοκομείο, καθυστέρηση της διενέργειας ενός χειρουργείου ή της διεξαγωγής του από μη έμπειρο χειρουργό και ασφαλώς, στην παροχή μειωμένης φροντίδας προς τον ασθενή.
Τέλος, ένας χρηματισμός από φαρμακευτικές εταιρείες οδηγεί αναπόφευκτα στην αυξημένη συνταγογρόφηση και χοήγηση αναποτελεσματικών ή μη αναγκαίων φαρμάκων, που θα επιβαρύνουν την υγεία. Ο ασθενής ενδέχεται είτε να εμφανίζει ανεπιθύμητες ενέργειες, είτε να παραμελήσει άλλες αναγκαίες θεραπείες.
Τι μπορείτε να κάνετε σε περίπτωση ιατρικού λάθους;
Εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο έχει υποστεί ιατρικό λάθος που οφείλεται σε έναν από τους παραπάνω παράγοντες, ο Συνήγορος του Ασθενή είναι εδώ για να ακούσει την ιστορία σας και να σας καθοδηγήσει για την ηθική και οικονομική δικαίωση σας.
Μάθετε Περισσότερα για τον Covid-19
Πηγές:
(1) García, P. (2019). Corruption in global health: the open secret. 394 (10214).
(2) Jain A, Nundy S & Abbasi K (2014). Corruption: medicine’s dirty open secret. BMJ. 348g4184
(3) Savedoff, WD. & Hussmann K (2006). Why are health systems prone to corruption. Glob Corrupt Rep. 4-16
(4) Mackey, TK. et al. (2017). Combating corruption in global health. Sci Transl Med. 9eaaf9547
(5) The World Bank High-performance financing for universal health coverage. Driving sustainable, inclusive growth in the 21st century. (2019). The World Bank, Διαθέσιμο: http://documents.worldbank.org/
(6) Παπαδόπουλος, Ι. (2010). Ιατρική διαφθορά: Συνέπειες για την ποιότητα των προσφερόμενων ιατρικών υπηρεσιών. Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας. 26:133-150.