Στις 30 Ιανουαρίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε το νέο κορονοϊό (COVID-19) ως μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη διεθνή υγεία. Μέχρι 11 Μαρτίου 2020, η νόσος είχε λάβει τον χαρακτηρισμό της πανδημίας εξ αιτίας της ταχύτατης παγκόσμιας εξάπλωσής της.
Πρόσφατη έρευνα των Hay-David, κ.α. (2020) αναφέρει ότι ο πιθανός κίνδυνος για ιατρικά λάθη στο τρέχον κλίμα είναι δυνητικά ακόμη πιο πιθανός (1). Άλλες έρευνες στο παρελθόν επισημαίνουν, ότι κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης όπως η τωρινή, υπάρχουν ποικίλα ζητήματα στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή για την αποφυγή ιατρικών σφαλμάτων. Η ποιότητα της περίθαλψης θα πρέπει να είναι σε υψηλή προτεραιότητα από το σύνολο του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και του συστήματα δημόσιας υγείας. Η έλλειψη οργάνωσης, η επαγγελματική εξουθένωση, η πίεση χρόνου αλλά και μεμονωμένοι άλλοι ανθρώπινοι παράγοντες, είναι πιθανό να συμβάλλουν στην παρουσία ιατρικών λαθών σε καιρούς πανδημίας (2).
Παράγοντες που επηρεάζουν την αύξηση ιατρικών λαθών
Στην Ελλάδα τα ιατρικά λάθη υπολογίζονται περίπου στα 6000 ετησίως ενώ παράλληλα, σύμφωνα με έρευνες το 13% των Ελλήνων ασθενών έχει υποστεί κάποιο ιατρικό σφάλμα. Η κρίση της δημόσιας υγείας με τον COVID-19 υπολογίζεται ότι θα συμβάλλει σε περαιτέρω αύξηση των ιατρικών λαθών.
Οι λόγοι αυτής της αύξησης εντοπίζονται σε τρεις βασικούς παράγοντες: Πρώτον, ο αριθμός ασθενών που νοσούν από κορωνοϊό αυξάνεται διαρκώς. Λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό πληθυσμό της χώρας, εύκολα μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι όσο αυξάνονται τα κρούσματα είναι πιθανό 1 στους 10 να υποστεί ιατρικό λάθος κατά τη διάρκεια της νοσηλεία τους. Δεύτερον, ο φόρτος εργασίας του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού έχει ως αποτέλεσμα υψηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Υπό μία τέτοια συνθήκη ο κίνδυνος ιατρικών σφαλμάτων αυξάνεται, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών που επισκέπτονται τα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της χώρας. Τρίτον, μεγάλο μέρος των κρουσμάτων από COVID-19 έχει πλήξει ιατρούς και νοσηλευτές. Η καραντίνα που επιβάλλεται προκειμένου ν’ αποτρέψει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού, οδηγεί αναπόφευκτα στην ανάληψη ευθυνών από προσωπικό που δε διαθέτει την απαιτούμενη κατάρτιση για την περίθαλψη των ασθενών. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος ιατρικών σφαλμάτων γίνεται μεγαλύτερος θέτοντας σε κίνδυνο την ατομική και δημόσια υγεία.
Κίνδυνοι ιατρικών λαθών κατά τη διάρκεια πανδημίας
Στην Ιταλία εκατοντάδες πολίτες καταγγέλλουν τον κίνδυνο, τονίζοντας ότι οι θάνατοι συγγενών τους από COVID-19 οφείλονται σε λανθασμένη μεταχείρισή τους. Επιπλέον αναφέρουν ότι πολλοί νοσηλευόμενοι ασθενείς για άλλα ιατρικά ζητήματα, κόλλησαν τον κορωνοϊό κατά την παραμονή τους στο νοσοκομείο. Τα νοσοκομεία και οι δήμοι στην Ιταλία αναμένουν ένα κύμα αγωγών από τις οικογένειές που ισχυρίζονται ότι χάσανε τους συγγενείς τους λόγω ιατρικών λαθών, αμέλειας ή λάθος πληροφόρησης (3).
Ο COVID-19 έχει καταφέρει ένα τεράστιο πλήγμα στην παγκόσμια κοινότητα και θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την δημόσια υγεία. Ο κίνδυνος για την αύξηση ιατρικών λαθών είναι ορατός και γι’ αυτό το λόγο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής η καταγραφή των κρουσμάτων. Οι ασθενείς που έχουν υποστεί οποιασδήποτε φύσης ιατρικό σφάλμα, μπορούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, μόνο εφόσον έχει καταγραφεί το λάθος που υπέστησαν.
Τι μπορείτε να κάνετε αν έχετε υποστεί ιατρικό λάθος;
Η παγκόσμια υγειονομική κρίση του COVID-19 θέτει συνεχείς προβληματισμούς στην επιστημονική κοινότητα, σχετικά με πιθανή αύξηση των ιατρικών λαθών. Αφενός ο ολοένα και αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων και αφετέρου, οι ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού και μέτρων προστασίας από τις νοσοκομειακές μονάδες, αυξάνουν τον κίνδυνο ιατρικών σφαλμάτων.
Στο Συνήγορο του Ασθενή, το πλήθος ιατρικών υποθέσεων που έχουμε συναντήσει, μας έχει διδάξει ότι η ενημέρωση των ασθενών για τα δικαιώματα τους είναι αναγκαία για τη διασφάλιση οποιουδήποτε ζητήματος υγείας.
Σε περίπτωση που έχετε υποστεί ιατρικό σφάλμα εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, μη διστάσετε να διερευνήσετε το πρόβλημα και να ζητήσετε τη βοήθεια του Συνήγορου του Ασθενή.
Είμαστε πάντα δίπλα σας για να σας ακούσουμε και να σας καθοδηγήσουμε
στη διεκδίκηση μιας δίκαιης αποζημίωσης.
Πηγές:
(1) Hay-David, A., Herron, J., Gilling, P. Miller, A & Brennane, P.A. (2020). Reducing medical error during a pandemic. Br J Oral Maxillofac Surg.
(2) Zavala A.M., Day G.E., Plummer D.(2018) Decision-making under pressure: medical errors in unce
rtain and dynamic environments. Aust Health Rev. 42: 395–402.
(3) Voice of America (VOA) (2020). Italians Demand Compensation for Coronavirus Deaths.