Η 3η Δεκεμβρίου είναι μια ημέρα υπενθύμισης: τα δικαιώματα δεν πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμα και η προσβασιμότητα δεν είναι προνόμιο. Στην Ελλάδα, όμως, η καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία εξακολουθεί να διαμορφώνεται περισσότερο από τα εμπόδια που συναντούν παρά από τις δυνατότητές τους. Τα πρόσφατα στοιχεία και οι μαρτυρίες που δημοσιοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα φωτίζουν μια πραγματικότητα που παραμένει “σιωπηλή”, αλλά όχι αόρατη.
7 στα 10 άτομα με αναπηρία δυσκολεύονται να εξυπηρετηθούν στο ΕΣΥ
Μια μεγάλη πανελλαδική έρευνα κατέγραψε ότι το 70% των ατόμων με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Οι δυσκολίες αυτές δεν περιορίζονται σε ένα σημείο: αφορούν την κτιριακή προσβασιμότητα, τις μεγάλες αναμονές, την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και συχνά τη δυσκολία μετακίνησης προς τις μονάδες υγείας.
Η εικόνα που προκύπτει είναι ξεκάθαρη: η πρόσβαση στην υγεία δεν είναι ενιαία για όλους. Και όταν το σύστημα υγείας δεν είναι σχεδιασμένο να προσεγγίζει ισότιμα κάθε πολίτη, η αναπηρία γίνεται βαρύτερη όχι από μόνη της, αλλά εξαιτίας των συνθηκών.
Η καθημερινότητα των ανθρώπων με οπτική αναπηρία
Η απόσταση ανάμεσα στη θεωρία και την πραγματικότητα γίνεται ακόμη πιο εμφανής μέσα από τις εμπειρίες των ίδιων των ανθρώπων. Δύο άτομα με οπτική αναπηρία περιέγραψαν πρόσφατα τι σημαίνει να μετακινείσαι, να εξυπηρετείσαι και να ζεις σε μια κοινωνία που θεωρεί την όραση δεδομένη.
Οι εμπειρίες τους φανέρωσαν ότι η πόλη λειτουργεί συχνά σαν μια αδιάκοπη δοκιμασία: οδηγοί όδευσης τυφλών που διακόπτονται από εμπόδια, πεζοδρόμια στενά ή κακοσυντηρημένα, δημόσιες υπηρεσίες που δεν διαθέτουν προσβάσιμες ψηφιακές φόρμες, ελλιπής ηχητική σήμανση. Όλα αυτά δεν είναι “δυσκολίες”, αλλά συστημικές ελλείψεις που εμποδίζουν την αυτονόητη συμμετοχή στην καθημερινή ζωή.
Μόλις 3,3% λαμβάνουν υπηρεσία Προσωπικού Βοηθού
Την ίδια στιγμή, ο θεσμός του Προσωπικού Βοηθού —ένα από τα βασικά εργαλεία αυτόνομης διαβίωσης— παραμένει ουσιαστικά ανενεργός για τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που τον χρειάζονται. Μόλις 3,3% τον λαμβάνουν σήμερα.
Αυτό μεταφράζεται σε μια πραγματικότητα όπου η ανεξαρτησία, η εργασία, η εκπαίδευση ή ακόμη και η απλή καθημερινή οργάνωση δεν εξαρτώνται από το κράτος, αλλά από το αν υπάρχει οικογένεια διαθέσιμη να καλύψει το κενό. Η αυτονομία δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαίωμα όταν εξαρτάται από ιδιωτικούς παράγοντες.
Η οικογένεια ως το μοναδικό σύστημα υποστήριξης
Το πιο χαρακτηριστικό εύρημα αφορά το οικογενειακό περιβάλλον. Οκτώ στα δέκα άτομα με αναπηρία βασίζονται αποκλειστικά στην οικογένειά τους, συχνά για ανάγκες που θα έπρεπε να καλύπτει ένα σύγχρονο και συμπεριληπτικό κράτος.
Αυτό δεν αποτελεί ένδειξη κοινωνικής συνοχής, αλλά ένδειξη απουσίας δημόσιων πολιτικών. Η οικογένεια καλείται να αντικαταστήσει κρατικές δομές, συχνά χωρίς καμία εκπαίδευση, χωρίς εξειδίκευση και χωρίς στήριξη. Το αποτέλεσμα είναι η ψυχική και οικονομική εξουθένωση των φροντιστών αλλά και ο περιορισμός των ίδιων των δικαιωμάτων του ατόμου με αναπηρία.
Τι σημαίνει πραγματική προσβασιμότητα και αυτονομία
Προσβασιμότητα δεν είναι μόνο οι ράμπες ή το να μην υπάρχουν εμπόδια σε έναν δρόμο. Είναι η δυνατότητα συμμετοχής στη ζωή — στην υγεία, στην εργασία, στις δημόσιες υπηρεσίες, στη μετακίνηση, στην πληροφορία. Είναι πολιτική και θεσμική επιλογή.
Μια χώρα πραγματικά προσβάσιμη:
- δεν επιτρέπει η αναπηρία να καθορίζει την ποιότητα της φροντίδας υγείας,
- δημιουργεί κτίρια, υποδομές και ψηφιακές υπηρεσίες που λειτουργούν για όλους,
- διασφαλίζει ότι η αυτόνομη διαβίωση είναι δικαίωμα και όχι πολυτέλεια,
- αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις της απέναντι στους πολίτες της, αντί να τις μεταβιβάζει στην οικογένεια.
Η συζήτηση για την προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο όσους ζουν με αναπηρία. Αφορά το ποια κοινωνία θέλουμε να έχουμε. Μια κοινωνία που εξαρτάται από την καλή θέληση της οικογένειας δεν μπορεί να ονομάζεται ισότιμη.
Η ουσία της ημέρας
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία δεν είναι μια τυπική “αφιέρωση”. Είναι μια υπόμνηση του πόσο δρόμο έχουμε ακόμη μπροστά μας. Η αναπηρία δεν κάνει τους ανθρώπους ευάλωτους· ευάλωτους τους κάνει η απουσία δομών, η έλλειψη ισότητας και η αποσπασματική προσβασιμότητα.
Η πραγματική αλλαγή δεν θα έρθει όταν μιλήσουμε περισσότερο για την αναπηρία, αλλά όταν σχεδιάσουμε μια κοινωνία που δεν χρειάζεται ειδικές ημερομηνίες για να θυμηθεί ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσα δικαιώματα.
Διαβάστε επίσης
Τι είναι η μαιευτική βία; Πώς θα την όριζες και
Τι μπορεί να περιλαμβάνει; Η μαιευτική βία και οι μορφές που μπορεί να παίρνει, δεν είναι ένα εύκολο θέμα, προς συζήτηση, ειδικά σε...
Περισσότερα
Πόσο πρέπει να ανησυχείτε για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις;
Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις συνήθως δεν προϋπάρχουν στον ασθενή αλλά αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο. Ποιοι κινδυνεύουν;
ΠερισσότεραΠιστεύετε ότι έχετε υποστεί ιατρικό λάθος εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας προσώπο;
Μη διστάσετε να ζητήσετε τη συμβουλή μας για οποιαδήποτε απορία σας.
Συμπληρώστε τα στοιχεία σας για να επικοινωνήσουμε μαζί σας