Εν Συντομία
Η ενημερωμένη συναίνεση είναι το θεμέλιο της σχέσης ιατρού–ασθενούς: ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει διάγνωση, προτεινόμενη πράξη, εναλλακτικές, κινδύνους και συνέπειες μη πράξης. Τα δικαστήρια εξετάζουν όχι μόνο αν έγινε σωστά μια πράξη, αλλά και αν ο ασθενής ενημερώθηκε ουσιαστικά και κατανόησε. Πρόσφατη απόφαση Εφετείου ανέδειξε την ευθύνη τόσο για το τεχνικό σκέλος μιας επέμβασης όσο και για την πλημμελή ενημέρωση.
Τι είναι η «ενημερωμένη συναίνεση» (με απλά λόγια)
- Σκοπός: να μπορεί ο ασθενής να αποφασίσει ελεύθερα και συνειδητά.
- Περιεχόμενο: διάγνωση, προτεινόμενη πράξη/θεραπεία, εναλλακτικές (περιλαμβανομένης της μη πράξης), οφέλη και συχνότεροι/σημαντικοί κίνδυνοι.
- Διαδικασία, όχι χαρτί: απαιτείται συζήτηση σε κατανοητή γλώσσα, επαρκής χρόνος για ερωτήσεις, έπειτα υπογραφή συγκατάθεσης που αντανακλά την πραγματική ενημέρωση.
- Τεκμηρίωση: ιατρικός φάκελος, έντυπο συναίνεσης (ημερομηνία/ώρα, ποιος ενημέρωσε, τι ειπώθηκε).
Πότε μια επιπλοκή μετατρέπεται σε «ιατρικό σφάλμα»
Όχι κάθε δυσμενές αποτέλεσμα είναι λάθος. Κρίσιμα κριτήρια:
- De lege artis: προεγχειρητικός έλεγχος, ορθή τεχνική, έγκαιρη αντίδραση σε επιπλοκές.
- Αιτιώδης συνάφεια: να προκύπτει σύνδεση μεταξύ πράξης/παράλειψης και βλάβης.
- Ενημερωμένη συναίνεση: ακόμη και όταν η πράξη ήταν τεχνικά ορθή, η ελλιπής ενημέρωση μπορεί να θεμελιώσει αυτοτελή προσβολή της αυτοδιάθεσης.
Τι δείχνει πρόσφατη απόφαση Εφετείου
- Το περιστατικό (εν συντομία): λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή που οδήγησε σε διατομή χοληδόχου πόρου και επιπλοκές.
- Κρίση Δικαστηρίου: επιβεβαιώθηκε ευθύνη ιατρού και κλινικής (λόγω προστήσεως) και αναδείχθηκε η σημασία της ενημερωμένης συναίνεσης ως ξεχωριστού άξονα ευθύνης.
- Οικονομικός χαρακτήρας αιτήματος: αναγνωριστική δικαστική κρίση για σημαντικά ποσά (αναπηρία/ηθική βλάβη), με την καταβολή να προκύπτει συνήθως μέσω ασφαλιστικής κάλυψης ή επόμενων διαδικαστικών βημάτων.
- Γιατί έχει αξία ως παράδειγμα: δείχνει πώς εξετάζονται και το τεχνικό μέρος και η ενημέρωση· παρέχει οδηγό για το «τι κοιτά» ένα δικαστήριο.
Τι εξετάζουν τα δικαστήρια για την ενημέρωση (ενδεικτικά)
- Πληρότητα: αναφέρθηκαν οι ουσιώδεις κίνδυνοι/επιπλοκές; οι ρεαλιστικές εναλλακτικές;
- Κατανόηση: αποδείξεις ότι ο ασθενής κατάλαβε (γλώσσα, χρόνος, ερωτήσεις–απαντήσεις).
- Χρονισμός: έγινε η ενημέρωση έγκαιρα, πριν από την πράξη, και όχι τελευταία στιγμή;
- Τεκμηρίωση: τι γράφει το έντυπο συναίνεσης και τι σημειώσεις υπάρχουν στον φάκελο;
- Συνέργεια με το τεχνικό σκέλος: όταν υπάρχει τεχνικό σφάλμα, η ευθύνη είναι ισχυρότερη· εάν όχι, η πλημμελής ενημέρωση στέκει αυτοτελώς.
Πηγές απόδειξης (τι αποδεικνύει τι)
- Ιατρικός φάκελος: διαγνώσεις, χειρουργικό σημείωμα, αναισθησιολογικό.
- Έντυπο συναίνεσης: περιγραφή πράξης/κινδύνων, υπογραφές, ημερομηνίες/ώρες.
- Εξετάσεις/εικονιστικές: πριν–μετά, ενδείξεις επιπλοκών.
- Πραγματογνωμοσύνη: ειδική επιστημονική κρίση για τεχνικό σκέλος και τήρηση οδηγιών.
- Μαρτυρίες: ποιος ενημέρωσε, τι ειπώθηκε, πόσος χρόνος δόθηκε.
Τι κάνω τώρα (μόνο όπου σχετίζεται)
Εφαρμόζεται όταν υπάρχει υποψία ανεπαρκούς ενημέρωσης ή ιατρικού σφάλματος.
- Ζητήστε αντίγραφο φακέλου και του εντύπου συναίνεσης.
- Καταγράψτε χρονολόγιο: τι ειπώθηκε από ποιον και πότε.
- Λάβετε δεύτερη ιατρική γνώμη και, αν χρειάζεται, πραγματογνωμοσύνη.
- Χαρτογραφήστε ευθύνη (ιατρός/κλινική/ασφαλιστική) και αιτήματα (ηθική βλάβη, 931 ΑΚ, δαπάνες).
Συμπέρασμα
Η ενημερωμένη συναίνεση δεν είναι τυπική υπογραφή· είναι προϋπόθεση ουσιαστικής, ελεύθερης απόφασης του ασθενούς. Η πρόσφατη νομολογία (π.χ. πρόσφατες αποφάσεις Εφετείων) επιβεβαιώνει ότι η έλλειψή της μπορεί να θεμελιώσει ευθύνη, ακόμη και ανεξάρτητα από την τεχνική αρτιότητα της πράξης.
Το περιεχόμενο είναι ενημερωτικού χαρακτήρα και δεν αποτελεί νομική συμβουλή. Οι πληροφορίες βασίζονται αποκλειστικά σε δημοσιευμένες πηγές και επίσημες ανακοινώσεις.
Διαβάστε επίσης
Πώς καταγγέλλω αν μου ζητηθεί φακελάκι σε δημόσιο νοσοκομείο —
Σύμφωνα με την ΟΕΝΓΕ, γιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας εκβιάστηκε να εφημερεύει κάθε ημέρα του μήνα με την απειλή «εισαγγελέα» αν αρνηθεί. Η...
Περισσότερα
Το «φακελάκι» στα ελληνικά νοσοκομεία: Πού σταματά η συνήθεια και
Σύμφωνα με την ΟΕΝΓΕ, γιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας εκβιάστηκε να εφημερεύει κάθε ημέρα του μήνα με την απειλή «εισαγγελέα» αν αρνηθεί. Η...
ΠερισσότεραΠιστεύετε ότι έχετε υποστεί ιατρικό λάθος εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας προσώπο;
Μη διστάσετε να ζητήσετε τη συμβουλή μας για οποιαδήποτε απορία σας.
Συμπληρώστε τα στοιχεία σας για να επικοινωνήσουμε μαζί σας