Η ανάκαμψη του ασθενή μετά από μία χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μία επώδυνη διαδικασία, ειδικά εάν έχει προηγηθεί αμέλεια του χειρουργού. Μία από τις πιο συνηθισμένες πράξεις αμέλειας που έχουν παρατηρηθεί είναι τα χειρουργικά εργαλεία που αφήνονται μέσα στους ασθενείς (1). Όταν συμβεί αυτό, είναι πιθανό να χρειαστούν πρόσθετες διαδικασίες για την αφαίρεση των εργαλείων, οι οποίες μπορεί να επιμηκύνουν σημαντικά τη διαδικασία ανάκαμψης του ασθενή.
Εντυπωσιακά είναι τα πορίσματα του ECRI 2016, που τονίζουν ότι η διατήρηση χειρουργικών εργαλείων μέσα στον ασθενή, συνιστούν μια παγκόσμια απειλή για την υγειονομική περίθαλψη, αφού βρίσκονται στην 8η θέση από τη λίστα των 10 κορυφαίων ανησυχιών για την ασφάλεια των ασθενών (2).
Σύμφωνα με το National Center for Biotechnology Information (NCBI), τα χειρουργικά εργαλεία που διατηρήθηκαν μετά από μια επέμβαση είναι ένα σοβαρό ζήτημα, αφού υπολογίζεται ότι αφήνονται εργαλεία στην κοιλιακή χώρα μεταξύ σε συχνότητα 0,3 – 1,0 ανά 1.000 επεμβάσεις (3). Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2008 στο Annals of Surgery, αναφέρει ότι τα λάθη που αφορούσαν σφουγγάρια που αφέθηκαν μέσα στον ασθενή, συνέβη στο 12,5% των χειρουργικών επεμβάσεων (5).
Λαμβάνοντας υπόψη αυτόν τον αριθμό, εκτιμάται ανάμεσα σε 28 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται σε εθνικό επίπεδο κάθε χρόνο, υπάρχουν 1.500 περιπτώσεις χειρουργικών εργαλείων που διατηρούνται μέσα στον ασθενή. Τα όργανα συνηθέστερα “ξεχνιούνται” πίσω στην κοιλιακή χώρα, στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο και στη λεκάνη.

Τι είδους εργαλεία “αφήνονται” πιο συχνά;

Ανάλογα με την εκάστοτε επέμβαση, ένας χειρουργός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πάνω από 250 διαφορετικά χειρουργικά εργαλεία κατά τη διάρκεια της. Εάν ο χειρουργός ή ο υπεύθυνος για την καταγραφή των εργαλείων δεν δώσει τη δέουσα προσοχή, είναι εύκολο να χαθεί κάποιο εργαλείο μέσα στο σώμα του ασθενή. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα αντικείμενα που αφήνονται στο σώμα των ασθενών περιλαμβάνουν σφουγγάρια, νυστέρια, ψαλίδια, βελόνες, σφιγκτήρες, λαβίδες, σχοινιά, χειρουργικές μάσκες και γάντια, σωλήνες και συσκευές μέτρησης.
Ιδιαίτερο συχνό φαινόμενο, αποτελούν τα σφουγγάρια, τα οποία αφήνονται σώμα του ασθενή καθώς χρησιμοποιούνται για να απορροφούν το αίμα κατά τη διάρκεια μίας χειρουργικής επέμβασης. Ως εκ τούτου, τείνουν να αναμιγνύονται με τα όργανα και τους ιστούς του ασθενούς μόλις χρησιμοποιηθούν (4).

Πρόκειται για ιατρικό λάθος;

Το ιατρικό λάθος εξ αιτίας μία ανθρώπινης αμέλειας είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο τα χειρουργικά εργαλεία αφήνονται στο εσωτερικό των ασθενών μετά από τις επεμβάσεις. Συχνά, πρόκειται για αποτέλεσμα που οφείλεται στην κόπωση του ιατρού ή στα ακατάλληλα συστήματα διαχείρισης, είτε ακόμη και στην απειρία του προσωπικού σε χειρουργικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Ωστόσο, εκτός από το ιατρικό λάθος, υπάρχουν πολλοί ακόμη παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να μείνει ο ιατρικός εξοπλισμός μέσα στον ασθενή. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να περιλαμβάνουν τις πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις που απαιτούνται, τις διαδικασίες που περιλαμβάνουν περισσότερες από μία χειρουργικές ομάδες, αλλά και τις τις χειρουργικές επεμβάσεις που περιλαμβάνουν σημαντική ποσότητα απώλειας αίματος.

Ποιες είναι οι συνέπειες;

Η παρατεταμένη διατήρηση χειρουργικών εργαλείων μέσα στο σώμα του ασθενή, μπορεί να έχει δεκάδες δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία του. Ωστόσο καθοριστικής σημασίας, είναι το είδος του εργαλείου που έχει “ξεχαστεί” μέσα στον ασθενή, καθώς μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά τόσο τον πόνο που βιώνει, όσο και άλλα προβλήματα σχετικά με την υγεία του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς έχουν περάσει μήνες ή ακόμη και χρόνια αγνοώντας ότι έχουν ένα ξένο χειρουργικό εργαλείο μέσα στο σώμα τους.
Εκτός όμως από τον έντονο πόνο, μία επικίνδυνη εξέλιξη είναι η πιθανότητα μόλυνσης, η βλάβη των εσωτερικών οργάνων, τα πεπτικά προβλήματα, ο πυρετός, το οίδημα και οι αποφράξεις. Είναι φανερό ότι ο ασθενής θα μπορούσε να διατρέξει πολλούς κινδύνους από ένα τόσο σοβαρό ιατρικό λάθος και να υποβληθεί σε πρόσθετες και επικίνδυνες διαδικασίες για να διορθώσει το λάθος του γιατρού. Δεν εκλείπουν μάλιστα οι περιπτώσεις όπως ένα ξένο αντικείμενο που αφήνεται στο σώμα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.
Προκειμένου να αποφευχθούν αυτές οι συνέπειες, είναι επιτακτική ανάγκη οι χειρουργικές ομάδες να κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να αποφύγουν να αφήσουν εργαλεία μέσα σε ασθενείς μετά το τέλος μίας επέμβασης. Η εξέλιξη της τεχνολογίας βοηθά σημαντικά σε αυτό το έργο, καθώς υπάρχουν ειδικά εργαλεία εντοπισμού. Σε κάθε περίπτωση όμως, η χειρουργική ομάδα θα πρέπει να βεβαιώνεται ότι παρακολουθεί τι χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της επέμβασης, αλλά και ότι όλα τα εργαλεία αφαιρούνται από τον ασθενή, μετά το πέρας αυτής.

Τι πρέπει να κάνω;

Εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση και ένα εργαλείο αφέθηκε μέσα στο σώμα σας, είναι σημαντικό να ζητήσετε νομικές συμβουλές. Ανάλογα με τις συνθήκες που περιβάλλουν το περιστατικό στην υγεία σας, ενδέχεται να μπορείτε να διεκδικήσετε αποζημίωση για την κακή ιατρική πρακτική σε βάρος σας. Ο προσδιορισμός της αιτίας είναι ένα σημαντικό μέρος της διαδικασίας διεκδίκησης σας.
Ο Συνήγορος του Ασθενή μπορεί να σας βοηθήσει να καθορίσετε τι ακριβώς συνέβη στην υπόθεση σας και να σας καθοδηγήσει για τα επόμενα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε. Η ομάδα μας στελεχώνεται από έμπειρους ιατρικούς εμπειρογνώμονες και νομικούς σύμβουλους που είναι σε θέση να καθορίσουν γιατί ένα χειρουργικό όργανο αφέθηκε μέσα σας μετά από μια χειρουργική επέμβαση.

Ζητήστε μας να διερευνήσουμε την υπόθεση σας

Πηγές:
(1) Bean, M. (2018). Hospitals need more reliable practices to prevent retained surgical items, says Dignity Health’s SVP of patient safety.
(2) Infection Control Today. (2017). Preventing Retained Surgical Items is a Team Effort.
(3) Zejnullahu, V. (2017). Retained Surgical Foreign Bodies after Surgery. 15; 5(1): 97–100.
(4) Surgical Instruments Left in Patient’s Body. Nursing Link.
(5) Gamble, K. (2010). No Sponge Left Behind, Health Care Informatics.